Povodom obeležavanja 80. godišnjice od oslobođenja Beograda u Drugom svetskom ratu, pozdravljamo brojne prigodne manifestacije u glavnom gradu. Ipak, svedoci smo još jednog prećutnog odricanja od autentične antifašističke prošlosti Beograda i Srbije.
Obeležavanje datuma iz slavne prošlosti narodnoslobodilačke borbe u Srbiji odavno je utihnulo. Partizanska groblja su zapuštena, nazivi ulica i škola sa imenima narodnih heroja odavno su zamenjeni nekim drugim imenima, partizanski spomenici oskrnavljeni, memorijalni murali prefarbani. Srbija je jedina država sa prostora bivše Jugoslavije koja ne obeležava Dan ustanka 1941. godine. Ukinuto je obeležavanje 7. jula, kao Dana ustanka u Srbiji, a novi datum nije ustanovljen. Sve to govori koliko vlasti u Srbiji, nakon raspada Jugoslavije, ne poštuju antifašističke tradicije i vrednosti. Takav narativ su preuzeli skoro svi mediji u Srbiji, što otvara prostor za proizvoljna tumačenja prošlosti.
Uz svako poštovanje uloge i doprinosa jedinica Crvene armije u pobedi nad fašizmom u Evropi, uz ogromne ljudske žrtve, kao i njihovog doprinosa u borbama u Srbiji, krajem 1944. godine, preovlađujući narativ da su Beograd oslobodile jedinice Crvene armije ne odgovara istorijskim činjenicama. Glavne istorijske činjenice se “zaboravljaju” kako bi se u prvi plan istaklo da su Beograd oslobodile jedinice sovjetske Crvene armije, uz pomoć jedinica Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije. Zajedno sa Rusijom pravi se izmenjeni kontekst saradnje, pri čemu se istorijske činjenice ne uzimaju u obzir.
Beograd su oslobodile jedinice Narodnooslobodilačke vojske i Partizanskih odreda Jugoslavije, pod komandom slavnog partizanskog generala i španskog borca Peke Dapčevića. Njihove jedinice su na graničnim mestima dočekale dolazak jedinica Crvene armije i pratile ih do Beograda, gde su se uključile u borbe. Većina crvenoarmejaca palih za oslobođenje našeg glavnog grada bili su Ukrajinci.
U oslobođenju Beograda učestvovale su partizanske jedinice iz čitave Jugoslavije, što se ne pominje. One su se zajednički borile za oslobođenje svoje zemlje od fašističkog okupatora.
Polaganjem venaca na Spomenik neznanom junaku na Avali, gde nije sahranjen ni jedan partizan ili crvenoarmejac, odaje se pošta palima u Prvom svetskom ratu. Memorijalni kompleks Groblje oslobodilaca Beograda 1944. je jedino pravo mesto za odavanje pošte poginulima u beogradskoj vojnoj operaciji.
Ovim dvosmislenim gestovima podstiče se dalje brisanje svega što podseća na slavnu narodnooslobodilačku borbu i proizvodi se atmosfera revanšizma, što u zemlji neprekidno produbljuje i inače velike podele.